QUỐC TẾ : Trung Quốc hung hăng tìm cách chiếm đoạt công nghệ Pháp

Trương Thanh Long

Sưu tầm - Biên soạn - Bình Luận

RFI 1/11/2019 - Nhân chuyến công du của tổng thống Pháp Emmanuel Macron đến Bắc Kinh và Thượng Hải tuần tới, Le Figaro có bài phỏng vấn nhà báo Antoine Izambard của tạp chí Challenge, tác giả cuốn sách « Pháp-Trung Quốc, mối liên hệ nguy hiểm ». Ông Izambard khẳng định : « Trung Quốc là quốc gia hung hăng nhất với các doanh nghiệp của chúng ta (Pháp) ».


Gián điệp, con đường nhanh nhất để rút ngắn khoảng cách công nghệ

Tin tặc, các biện pháp gián điệp truyền thống, mua lại công ty, tài trợ cho các trung tâm nghiên cứu…Bắc Kinh liên tục tấn công vào lãnh thổ Pháp với mục đích chiếm lĩnh ngôi vị hàng đầu về công nghệ trên thế giới mà Hoa Kỳ đang giữ, mà gần đây nhất tập đoàn viễn thông Hoa Vi (Huawei) đã khiến tình báo Pháp phải chú ý.

Theo nhà báo Antoine Izambard, trong chuyến đi này hai nguyên thủ Pháp-Trung Quốc sẽ cố gắng có cùng tiếng nói trong những chủ đề lớn như khí hậu hay chiến tranh thương mại, nhiều hợp đồng kinh tế sẽ được ký kết. Còn lại thì không nên chờ đợi nhiều. Hồi tháng 3/2019 khi ông Tập Cận Bình đến Pháp, tổng thống Macron đã mời thủ tướng Đức Angela Merkel và chủ tịch Ủy ban Châu Âu Jean-Claude Juncker cùng tiếp khách, để chứng tỏ một Liên Hiệp Châu Âu đoàn kết trước Trung Quốc. Nhưng lần này ông Macron sẽ tỏ ra hòa dịu hơn.

Tổng thống Macron và ông Tập Cận Bình

Trả lời câu hỏi, phải chăng sức mạnh của Trung Quốc dựa trên gián điệp, ông Izambard cho rằng chưa hẳn thế. Từ thập niên 70, GDP của Trung Quốc cứ mỗi bảy năm lại tăng gấp đôi, và với chiến lược « Made in China 2025 », những lãnh vực chủ chốt như tự động hóa, hàng không, công nghệ sinh học sẽ được sản xuất trong nước 70%. Tuy nhiên cũng không sai khi nói gián điệp đóng góp phần nào trong việc nhanh chóng rút ngắn khoảng cách. Nhiều tổ chức và doanh nghiệp Pháp đã là nạn nhân của tin tặc Trung Quốc, theo một báo cáo của cơ quan quốc phòng và an ninh quốc gia (SGDSN).


Những vụ kết hôn dị chủng ở thành phố tàu ngầm nguyên tử Pháp

Trong những năm gần đây, tình báo Pháp đã phát hiện nhiều trường hợp gián điệp ở các tập đoàn lớn nhất của Pháp (CAC 40), và cả các công ty vừa và nhỏ, các start-up. Mặt khác, SGDSN ghi nhận số lượng kết hôn tăng rất cao giữa các quân nhân Pháp và phụ nữ Trung Quốc ở Brest. Thành phố có căn cứ tàu ngầm nguyên tử (SNLE) này dần dà trở thành nơi ưa thích của gián điệp người Hoa.

Năm 2016, tập đoàn Weidong Cloud Education (Vĩ Đông Vân Giáo Dục), đứng hàng đầu về dạy học qua internet ở Trung Quốc, đã mua lại Demos, một trong các doanh nghiệp chủ chốt của Pháp trong việc đào tạo chuyên tu và luyện thi vào các trường quân sự.

Các cơ quan tình báo Pháp tỏ ra cảnh giác, nhờ đó Nhà nước đã ngăn một chi nhánh Trung Quốc góp vốn vào Alcatel Submarine Networks (ASN), công ty chiến lược chuyên sản xuất cáp ngầm dưới đáy biển dùng làm đường truyền internet. Tuy nhiên thường là những tính toán chính trị chiến thắng, các nhà lãnh đạo lo ngại bị trả đũa về kinh tế và ngoại giao. Nghị định Montebourg năm 2014 về các dự án đầu tư nhạy cảm chưa bao giờ được áp dụng.


Chính khách Pháp và mạng lưới vận động hành lang cho Bắc Kinh

Bên cạnh đó, có hẳn một mạng lưới lobby rất mạnh cho Bắc Kinh. Một số chính khách Pháp như cựu thủ tướng Jean-Pierre Raffarin có chân trong những tổ chức công cũng như tư, cựu ngoại trưởng Laurent Fabius đã cực lực ủng hộ tỉ phú Mã Vân (Jack Ma, chủ nhân Alibaba) lập cơ sở hậu cần tại Pháp, dù nhiều người trong chính quyền Pháp phản đối. Cédric Villani (người cùng đoạt giải toán học với giáo sư Ngô Bảo Châu), ứng cử viên chức đô trưởng Paris cũng rất ủng hộ Hoa Vi. Ông này làm chủ tịch quỹ đóng góp cho Viện Henri-Poincaré, trong đó Hoa Vi là một trong những nhà tài trợ chính.

Ngành công nghệ thông tin Pháp

Riêng về Hoa Vi, cho đến nay chưa có bằng chứng nào cho thấy tập đoàn này đánh cắp dữ liệu chuyển về cho nhà nước Trung Quốc. Tuy nhiên công ty này có chế độ cổ phần rất mập mờ, và có mối quan hệ rất rõ với chế độ Bắc Kinh. Hơn nữa việc giao phó phần lớn mạng lưới viễn thông cho tập đoàn này chứa đựng nhiều rủi ro. Thay vì đối đầu như Mỹ, Pháp chọn cách tăng cường sức mạnh cho cơ quan an ninh mạng (ANSSI) để giám sát.

Đặc biệt việc Hoa Vi dòm ngó các cơ sở công nghiệp và đại học Pháp khiến Paris rất lo ngại. Những năm gần đây tập đoàn Trung Quốc đã ký kết hợp tác với các phòng thí nghiệm và cơ quan nghiên cứu. Nhà nước Pháp đã cấm hợp tác trong lãnh vực nhạy cảm là 5G, và nhìn chung, rất lo Hoa Vi tìm cách cuỗm các kết quả nghiên cứu của Pháp thông qua các quan hệ đối tác bất bình đẳng.


BÌNH LUẬN

Trong nhiều năm, các công ty Mỹ phàn nàn Trung Quốc đã tìm mọi cách để khiến họ trao các bí mật thương mại có giá trị nhất của mình.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (Ảnh: Getty)

Liên doanh

Trong một số ngành công nghiệp, như sản xuất xe hơi, Trung Quốc từ lâu đã yêu cầu các công ty nước ngoài phải liên doanh 'cưỡng bức' với các công ty trong nước. Ví dụ, các đại gia ô tô của Mỹ như General Motors và Ford đã liên doanh với các công ty Trung Quốc để sản xuất ô tô tại thị trường đông dân nhất thế giới.

Các công ty nước ngoài từ lâu đã phàn nàn rằng họ chỉ đơn giản là đào tạo các đối thủ trong tương lai. Các doanh nghiệp Nhật Bản và châu Âu cho hay các công ty đường sắt Trung Quốc đã sử dụng công nghệ từ các liên doanh để trở thành gã khổng lồ trong lĩnh vực đường sắt tốc độ cao.

Mặc dù các quy tắc thương mại giới hạn số lượng công nghệ mà đối tác Trung Quốc có thể nhận được từ một liên doanh, nhưng một số doanh nghiệp Mỹ và chính quyền Trump cho rằng các quan chức Trung Quốc thường yêu cầu chuyển giao công nghệ một cách phi pháp.

Các yêu cầu phải liên doanh đã lan sang cả những lĩnh vực khác. Chẳng hạn Trung Quốc đã gây áp lực lên các công ty nước ngoài, yêu cầu phải chia sẻ công nghệ với các đối tác trong nước nếu họ muốn sản xuất ô tô điện ở Trung Quốc, một ngành công nghiệp Trung Quốc có tham vọng trở thành một nước sản xuất chủ yếu.

Tuy nhiên, việc có được một đối tác nước ngoài cũng không có nghĩa Trung Quốc có thể chiếm lĩnh được thị trường thế giới. Mặc dù các nhà máy Trung Quốc đã sản xuất tự động được những chiếc xe chất lượng cao hơn, bao gồm cả một số xe được trù định xuất khẩu sang Mỹ, nhưng không có nhà sản xuất ô tô Trung Quốc nào phát triển một thương hiệu trong nước đủ hấp dẫn để bán ra nước ngoài với số lượng lớn.


Kiểm soát dữ liệu nhạy cảm

Chẳng hạn trong lĩnh vực điện toán đám mây (cloud computing), các quy định mới của Trung Quốc yêu cầu các công ty nước ngoài quản lý các hoạt động điện toán đám mây phải bị kiểm soát trong nước. Do đó, để tuân thủ, các công ty Apple và Amazon phải chuyển ổ cứng lưu trữ dữ liệu người dùng ở Trung Quốc cho các công ty trong nước.

Điện toán đám mây (cloud computing)

Các công ty như Apple và Amazon đã thành lập liên doanh với các đối tác trong nước, để xử lý dữ liệu tại Trung Quốc, một yêu cầu phi lý nhưng lại được các quan chức Trung Quốc biện bạch rằng rất cần thiết do những ‘lo ngại về an ninh và sự riêng tư’.

Các quan chức Trung Quốc cũng gây áp lực lên các công ty nước ngoài, yêu cầu cho phép họ tiếp cận công nghệ nhạy cảm, như một phần của quy trình xem xét, để đảm bảo những sản phẩm đó ‘an toàn cho người tiêu dùng Trung Quốc’.


Áp lực của Trung Quốc đối với các nước láng giềng châu Á

Nhiều người cho rằng cảm nhận áp lực của Trung Quốc đối với các nước láng giềng châu Á 

(Ảnh: Chinasageinfo)

Các nước láng giềng của Trung Quốc – phần nhiều là nước nhỏ – có thể không muốn đối kháng với Bắc Kinh, nhưng nhiều nước cảm thấy họ bị Trung Quốc “làm khó”. Họ không thể cảm thấy rằng Trung Quốc chơi sòng phẳng trong nhiều lĩnh vực. Họ cảm thấy Trung Quốc là một kẻ bắt nạt.