Trương Thanh Long
Sưu tầm - Biên soạn - Bình Luận
Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã bước vào thời kỳ quyết liệt mới
Trung Quốc đối mặt với thị trường lao động
Nhưng đại dịch Covid-19 đã khiến những tiến bộ mà Trung Quốc đạt được trong nhiều năm qua sụp đổ. Đại dịch đã để lại nỗi sợ hãi tồi tệ nhất về tình trạng thất nghiệp và bất ổn xã hội tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Làn sóng thất nghiệp tại Trung Quốc là vô cùng lớn. (Nguồn: CNN)
Covid-19 mất khoảng 26 triệu việc làm
Trung Quốc đã bắt đầu khởi động lại nền kinh tế vào giữa tháng 3/2020 sau nhiều tháng cách ly toàn quốc. Tuy nhiên, một số lĩnh vực vẫn đang trong tình trạng đấu tranh để phục hồi.
Lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, thị trường lao động Trung Quốc phải chịu áp lực trên nhiều mặt trận. Đại dịch Covid-19 đã khiến hàng chục triệu người Trung Quốc mất việc làm, tạo áp lực lên hệ thống an sinh xã hội cũng như ảnh hưởng đến các chính sách của Chính phủ.
Theo 2 nhà kinh tế Trung Quốc Ouyang Jun và Qin Fang tại Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam (Trung Quốc), do ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, áp lực đối với kinh tế Trung Quốc đã gia tăng đáng kể và tình hình thất nghiệp cũng ngày một xấu đi. Sau khi Covid-19 bùng nổ, việc giữ ổn định thị trường lao động ngày càng khó khăn hơn.
"Nhiều doanh nghiệp đã phải đóng cửa hoặc sa thải nhân viên và quy mô thất nghiệp thực sự ở Trung Quốc đang là vấn đề gây tranh cãi", hai nhà kinh tế Trung Quốc Ouyang Jun và Qin Fang cho hay.
Các nhà kinh tế đánh giá, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới chưa thể có một thống kê chính xác do rất nhiều lao động mất việc làm nhưng chưa được ghi nhận. Bên cạnh đó, Chính quyền Trung Quốc khó có thể thống kê được tình trạng của 149 triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ và 174 triệu lao động di cư giữa nông thôn và thành thị để đưa ra một kết quả chính xác.
Từ năm 2018, Trung Quốc tính tỉ lệ thất nghiệp dựa trên khảo sát theo tháng. Để được xem là thất nghiệp, người lao động tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cần phải tích cực tìm việc trong 3 tháng gần nhất và có thể bắt đầu đi làm trong vòng 2 tuần. Trong khi đó, lao động di cư khó đáp ứng được những yêu cầu này.
Số liệu chính thức của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp tại quốc gia này đã giảm từ mức kỷ lục 6,2% trong tháng 2 xuống chỉ còn 5,9% trong tháng 3. Các đô thị Trung Quốc mất 26 triệu việc làm trong quý I/2020, trái ngược với 8,3 triệu việc làm tạo ra trong năm 2019. Trong quý I/2020, trung bình có khoảng 18,3% lực lượng lao động bị sa thải, giảm lương hoặc nghỉ không lương.
Áp lực ngày càng lớn
Các lĩnh vực chính của ngành dịch vụ như du lịch, khách sạn đang chịu áp lực lớn. Theo khảo sát của Hiệp hội Nhà hàng - khách sạn Trung Quốc, doanh thu từ du lịch trong nước giảm 60% trong dịp nghỉ lễ lao động vừa qua, mặc dù Chính phủ đã kéo dài số ngày nghỉ để kích cầu hoạt động du lịch. Các nhà hàng kinh doanh ăn uống cũng chứng kiến doanh thu giảm đến 50% trong dịp này.
Nhiều doanh nghiệp thực phẩm bắt đầu cung cấp dịch vụ giao hàng để bù lỗ từ việc mất khách hàng trong thời gian cách ly xã hội nhưng điều đó không cải thiện khi hơn 45% doanh nghiệp cho biết, đơn đặt hàng trong tháng 4 còn thấp hơn tháng 2. Điều đó cho thấy, người tiêu dùng vẫn còn đang thắt chặt chi tiêu và khá thận trọng trong việc "mở túi tiền" của mình.
600 triệu công nhân được trả lương thấp tại Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi đại Covid-19. (Nguồn: Bloomberg)
Nhà kinh tế Yao Wei của Ngân hàng Societe Generale nhận định, còn phải chờ xem người tiêu dùng Trung Quốc thích nghi với trạng thái “bình thường mới” ra sao và cú sốc xuất khẩu sẽ kéo dài bao lâu. Nếu xuất khẩu không phục hồi được trong nửa cuối năm nay và người tiêu dùng vẫn thận trọng trong chi tiêu thì tổng số người thất nghiệp có thể lên đến 30 triệu người vào cuối năm 2020.
Khác với những nền kinh tế như Anh, Singapore, Hong Kong, Trung Quốc không có chính sách bảo vệ tiền lương quy mô lớn cho người lao động. Vì vậy, hầu hết những người lao động ở Trung Quốc gần như không có nguồn thu nhập khi họ nghỉ việc.
Theo số liệu gần đây, chỉ có 123 triệu công nhân nhập cư ở nông thôn quay lại làm việc ở thành phố trong quý I, giảm 30% so với năm trước. Số lao động bị "mắc kẹt" ở quê tương đương 50 triệu người.
Đặc biệt, Trung Quốc sẽ đón khoảng 8,7 triệu sinh viên tốt nghiệp trong năm 2020, do đó, áp lực việc làm tại quốc gia này đang ngày một lớn hơn.
Kinh tế Mỹ sẽ suy thoái bởi đại dịch Covid-19
Hiệp hội Kinh tế Kinh doanh quốc gia Mỹ (NABE) ngày 08/06/2020 công bố khảo sát cho thấy, kinh tế Mỹ trong năm 2020 được dự báo sẽ trải qua thời kỳ suy thoái tồi tệ nhất trong hơn 70 năm qua.
GDP của Mỹ sẽ giảm 5,9% trong năm 2020 do suy thoái kinh tế bởi đại dịch Covid-19. (Nguồn: Getty Images)
NABE cũng dự báo tỷ lệ thất nghiệp sẽ ở mức trung bình 10,9% trong năm 2020, mức cao nhất ghi nhận được từ năm 1948. Ngày 05/06/2020, Chính phủ Mỹ bất ngờ thông báo tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 5 đã giảm xuống 13,3%, thấp hơn so với mức 14,7% trong tháng 4.
NABE cho biết thêm, các khoản chi để hỗ trợ nền kinh tế của Chính phủ sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách liên bang lên mức kỷ lục 3.400 tỷ USD trong năm 2020, so với mức thâm hụt 1.080 tỷ USD đưa ra hồi tháng 12/2019.
Người dân xếp hàng chờ phỏng vấn xin việc tại thành phố Arlington, bang Virginia, Mỹ. (Nguồn: AFP)
Theo NABE, tăng trưởng kinh tế Mỹ trong năm 2021 sẽ đạt 3,6%. Tuy nhiên, đa số các chuyên gia đều cho rằng, phải đến ít nhất nửa cuối năm sau, nền kinh tế mới mới lấy lại toàn bộ sản lượng đã mất do sự sụt giảm kinh tế. Trong trường hợp đợt lây nhiễm Covid-19 thứ hai diễn ra, có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn.
Quốc hội Mỹ đã phân bổ 3.000 tỷ USD hỗ trợ nền kinh tế nhằm giảm bớt tác động kinh tế khi các yêu cầu hạn chế đi lại buộc nhiều nhà hàng và các doanh nghiệp khác phải đóng cửa và sa thải hàng triệu nhân viên.
Ngoài ra, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã hạ lãi suất xuống gần bằng 0% và triển khai hỗ trợ 2.000 tỷ USD để giữ cho hệ thống tài chính không bị đóng băng. Phần lớn các chuyên gia của NABE cho rằng, FED sẽ duy trì mức lãi suất thấp trong biên độ 0-0,25% cho đến cuối năm 2021.
Theo nhà phân tích Rubeela Farooqi thuộc High Frequency Economics, xuất khẩu và nhập khẩu của Mỹ sẽ tiếp tục giảm do tăng trưởng kinh tế toàn cầu yếu hơn và nhu cầu giảm cả ở trong nước và nước ngoài do tác động của đại dịch.
BÌNH LUẬN
Quan hệ Mỹ và Trung Quốc xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, những ngôn từ và cử chỉ ngoại giao thông thường nay bị thay thế bằng những lời chỉ trích khó nghe, đổ lỗi thẳng thừng và đe dọa đáp trả.
Trung Quốc đang đứng trước ngã rẽ lịch sử. Trung Quốc cũng đang từng bước tiến vào thời đại mới. Sự phát triển của khoa học công nghệ đang làm thay đổi phương thức sản xuất và sinh hoạt của toàn nhân loại. Đại dịch Covid-19 trong một thời gian ngắn đã nhanh chóng thúc đẩy những thay đổi trong quan hệ giữa Trung Quốc với thế giới bên ngoài. Thời đại đã thay đổi, chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc cũng đã thay đổi. Vì vậy, chiến lược của Trung Quốc đối với Mỹ cũng cần phải thay đổi.
Quan hệ Trung - Mỹ xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.
Những thay đổi trong chiến lược của Chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với Trung Quốc xuất phát từ những thay đổi trong cách định vị của Mỹ về Trung Quốc, chủ yếu trên 2 phương diện.
1. Mỹ nhận định thực lực của Trung Quốc đã khác. Báo cáo chiến lược an ninh quốc gia Mỹ năm 2017 lần đầu tiên xác định rằng Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược của Mỹ. Trong chiến lược quan hệ với Trung Quốc, Mỹ vẫn nhìn nhận có thể hợp tác được với Trung Quốc, dù Mỹ muốn thay đổi Trung Quốc nhưng về tổng thể vẫn muốn kéo Trung Quốc về phía mình. Nhưng hiện nay, Mỹ nhận ra rằng, Mỹ không thể tiếp tục chiến lược quan hệ này nữa.
2. Mỹ xác định Trung Quốc là quốc gia xét lại - đây là thay đổi hết sức to lớn. Chính điều này đã dẫn đến việc từ năm 2018 đến nay, Mỹ liên tục xung khắc với Trung Quốc, nổi bật nhất chính là chiến tranh thương mại.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung
Tuy nhiên, bản thân cách nhìn nhận trong nội bộ Trung Quốc về Mỹ cũng đã dần thay đổi. Theo đó, Mỹ vẫn rất quan trọng, nhưng tầm quan trọng của Mỹ đối với Trung Quốc đã giảm sút so với trước đây. Mặt khác, nếu như trước đây rất nhiều người Trung Quốc cho rằng Mỹ quản trị nội bộ rất tốt, nhưng gần 10 năm nay, ngày càng nhiều người cảm thấy, nội bộ Mỹ dường như cũng có vấn đề, đặc biệt là kể từ khi xảy ra dịch bệnh, cách thể hiện của Mỹ càng mất điểm.
Trong tương lai, khả năng Mỹ-Trung Quốc tách rời ở mức độ nhất định là khó tránh khỏi. Vấn đề là, tách rời trong lĩnh vực gì, tách rời như thế nào.
Rất nhiều người trong chính quyền Tổng thống Trump coi dịch bệnh là thời cơ chiến lược của Mỹ trong việc làm suy yếu Trung Quốc. Chỉ trong vài tháng, Mỹ liên tục công khai chỉ trích Trung Quốc, phát động cuộc chiến dư luận, kêu gọi “thoát Trung” trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Thực tế cho thấy, Mỹ không sản xuất được khẩu trang, không sản xuất được máy thở, một số dược phẩm y tế cơ bản nhất cũng phải nhập khẩu từ Trung Quốc. Ngày càng nhiều chính khách Mỹ kêu gọi chuyển dịch ngành sản xuất thiết bị y tế, dược phẩm quay về Mỹ. Nhưng khả năng điều chỉnh chuỗi cung ứng trong thời gian ngắn là không cao.
THAM KHẢO
Số người thất nghiệp khó đo đếm: 'Thiên nga đen' của Trung Quốc
https://tuoitre.vn/so-nguoi-that-nghiep-kho-do-dem-thien-nga-den-cua-trung-quoc-20200511142747277.htm
Đại dịch Covid-19 châm ngòi 'bom hẹn giờ' thất nghiệp của Trung Quốc
https://baoquocte.vn/dai-dich-covid-19-cham-ngoi-bom-he-n-gio-that-nghiep-cua-trung-quoc-116727.html
Covid-19 ở Mỹ: Số người thất nghiệp vượt 42 triệu, xuất khẩu tháng 4 thấp nhất trong 10 năm
https://baoquocte.vn/covid-19-o-my-so-nguoi-that-nghiep-vuot-42-trieu-xuat-khau-thang-4-thap-nhat-trong-10-nam-116916.html
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire