THẾ GIỚI : Thảm kịch máy bay Boeing 737 Max

Trương Thanh Long

Sưu tầm - Biên soạn - Bình Luận

Tin tức tổng hợp Internet - Sự tương đồng giữa hai vụ tai nạn ở Ethiopia (10/03/2019) và Indonesia (29/10/2018) làm nhiều người đặt câu hỏi về sự an toàn, tin cậy của máy bay Boeing 737 Max.

Ngày 29/10/2018, một chiếc Boeing 737 Max 8 của Lion Air rơi ngay sau khi cất cánh từ Jakarta, Indonesia, khiến tất cả 189 người trên máy bay thiệt mạng. Phi cơ khi đó được sử dụng chưa đầy ba tháng.

Boeing 737 Max 8 của Lion Air

Ngày 10/3/2019, chuyến bay ET302 của hãng hàng không Ethiopian Airlines cũng rơi chỉ vài phút sau khi cất cánh, khiến tất cả 157 người trên máy bay thiệt mạng. Phi cơ được sử dụng cũng là Boeing 737 Max 8, nó lần đầu tiên bay vào tháng 10/2018.

Boeing 737 Max 8 của Ethiopian Airlines

Boeing 737 MAX là thế hệ dòng 737 thứ tư, với thay đổi chính so với các thế hệ trước ở chỗ sử dụng động cơ CFM International LEAP-1B lớn hơn, hiệu quả hơn và có một số điều chỉnh thân máy bay. Dòng này có 4 biến thể, với 138 - 230 chỗ ngồi, tầm bay 5.954 - 7.084 km. 737 Max 7, Max 8 và Max 9 lần lượt thay thế 737-700, -800 và -900. 737 Max 10 là biến thể có thân dài nhất.

Thêm nhiều nước cấm khai thác máy bay Boeing 737 MAX 8

Boeing 737 Max là máy bay bán chạy nhất trong lịch sử của Boeing, với hơn 4.500 chiếc được đặt hàng bởi 100 nhà khai thác trên toàn cầu. Máy bay Boeing 737 Max 8 bắt đầu được sử dụng cho các chuyến bay thương mại từ năm 2017.

Nhà phân tích hàng không tại Jakarta Gerry Soejatman cho biết so sánh với các phiên bản trước đây, "động cơ 737 Max nhô về phía trước hơn và nằm ở vị trí cao hơn một chút so với cánh máy bay. Điều đó ảnh hưởng đến sự cân bằng của phi cơ".

Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Indonesia chỉ ra rằng chuyến bay 610 của Lion Air nhận được dữ liệu sai từ một trong những cảm biến được thiết kế để cảnh báo phi công khi máy bay có nguy cơ bị thất tốc trên không, theo BBC.

Các nhà điều tra chưa đưa ra kết luận cuối cùng về nguyên nhân thảm họa. Cảm biến và phần mềm của thế hệ Max hoạt động theo cách khác với các mẫu 737 trước đây, nhưng các phi công đã không được cho biết điều đó.

Vài ngày sau vụ tai nạn Lion Air, Boeing gửi một bản tin cho các hãng hàng không. Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) sau đó ban hành một chỉ dẫn khẩn cấp về cảm biến góc tấn, cung cấp dữ liệu về góc mà gió lưu thông qua cánh máy bay và cho các phi công biết máy bay có lực nâng như thế nào.

FAA cho rằng "nếu không được cung cấp thông tin rõ ràng về vấn đề cảm biến, phi hành đoàn có thể gặp khó khăn khi điều khiển máy bay và dẫn đến tình trạng máy bay chúc đầu quá mức, mất độ cao đáng kể hoặc có nguy cơ va chạm với địa hình". Các hãng hàng không Mỹ được yêu cầu cập nhật thông tin hướng dẫn cho các phi hành đoàn.

FAA cho biết thông tin cũng được chuyển cho các cơ quan quản lý của quốc gia khác. Họ cho rằng những cơ quan này sẽ thông báo cho các hãng hàng không và các hãng sẽ cập nhật cho phi công.

Cơ quan Hàng không Dân dụng Anh hôm nay cũng quyết định dừng toàn bộ hoạt động của các chuyến bay thương mại chở khách sử dụng Boeing 737 MAX "như một biện pháp đề phòng".

Australia, Oman, Đức, Pháp, Mông Cổ cũng tạm thời cấm tất cả máy bay Boeing 737 MAX di chuyển trong không phận của mình. Cơ quan quản lý hàng không của Australia cho biết họ "rất tiếc vì bất cứ sự bất tiện nào đối với các hành khách, nhưng tin rằng điều quan trọng là luôn đặt an toàn lên hàng đầu".

Hiện có tổng cộng 10 nước đã ra lệnh cấm với Boeing 737 MAX. Trong khi đó, Cơ quan Quản lý Hàng không Mỹ (FAA) khẳng định Boeing 737 MAX vẫn đủ điều kiện hoạt động, nhưng cần chỉnh sửa thiết kế. Giám đốc điều hành Boeing Dennis Muilenburg cũng bày tỏ tự tin với dòng phi cơ này, chỉ ra rằng nó đã hoàn thành "hàng trăm nghìn giờ bay an toàn".

Ngày 13/3/2019,  Boeing cho biết đồng ý với quyết định của chính quyền TRUMP và cũng đề nghị tạm thời đình chỉ tất cả máy bay 737 Max trên toàn cầu. 


BÌNH LUẬN

Trên thị trường toàn cầu, 737 Max 8 ngoài mang lại lợi nhuận lớn còn có vai trò rất quan trọng trong tham vọng cạnh tranh của Boeing với Airbus, đối thủ lớn đến từ châu Âu. Tập đoàn này đến nay đã chuyển giao 354 chiếc Max 8 tới tay khách hàng và chiếc máy bay gặp nạn hôm 10/3/2019 là một trong 5 phi cơ Max 8 mà Ethiopian Airlines sở hữu, với 25 chiếc nữa trong đơn đặt hàng.

Quyết định cấm bay toàn bộ phi đội Max 8 của Trung Quốc được coi là đòn giáng nặng nhất hiện nay vào Boeing, bởi dòng máy bay này là vũ khí chủ lực của tập đoàn để tấn công thị trường lớn nhất châu Á. Trong số 43.000 máy bay mới mà Boeing dự định bán trong 20 năm tới, họ kỳ vọng khách hàng Trung Quốc sẽ mua gần 20%. Tập đoàn này gần đây còn xây một nhà máy hoàn thiện máy bay ở Trung Quốc.

Theo Mike Boyd, chủ tịch công ty tư vấn hàng không Mike Boyd International, Boeing tới nay đã nhận được đơn đặt hàng gần 3.000 chiếc Max 8, phần lớn đến từ Trung Quốc.

Trước khi máy bay của Lion Air đâm xuống biển, phi công đã liên tục tìm cách vô hiệu hóa hệ thống điều khiển tự động bằng máy tính để lấy lại độ cao cho chiếc phi cơ đang chúc mũi xuống, nhưng sau mỗi thao tác của cơ trưởng, hệ thống MCAS lại tự thực hiện việc điều chỉnh và thảm họa xảy ra, báo cáo điều tra sơ bộ của Indonesia cho biết. Boeing đang phải đối mặt với đơn kiện từ hàng chục thân nhân của các hành khách thiệt mạng trong chuyến bay.

Khi làn sóng chỉ trích nhắm vào Boeing chưa kịp lắng xuống, thảm kịch thứ hai xảy ra ở Ethiopia, với diễn biến rất giống những gì đã xảy ra với chiếc máy bay xấu số của Lion Air và hệ thống MCAS một lần nữa bị các chuyên gia hàng không "điểm mặt chỉ tên".

Các chuyên gia tại ngân hàng đầu tư Jefferies chỉ ra rằng trong trường hợp các điều tra viên ở Ethiopia phát hiện ra MCAS là thủ phạm gây ra vụ tai nạn, chắc chắn toàn bộ phi đội Max 8 đang hoạt động trên thế giới sẽ bị cấm bay, các đơn đặt hàng bị hủy và 5,1 tỷ USD, tương đương 5% doanh thu hàng năm của Boeing, có thể "bốc hơi" trong hai tháng.

Theo Flight Global, hiện Boeing đã giao 385 chiếc 737 Max cho các khách hàng, trong đó 344 chiếc là Max 8. Sau vụ tai nạn máy bay 737 Max ở Ethiopia, cổ phiếu Boeing đã giảm 13% xuống còn 365,88 USD. Đà giảm này khiến vốn hoá của nhà sản xuất máy bay Mỹ bốc hơi hơn 30 tỷ USD chỉ sau ba ngày.