Trương Thanh Long
Sưu tầm - Biên soạn - Bình Luận
Bạn có thể bấm vào đây để xem tài liệu mới cập nhật.
Các nhà nghiên cứu trên thế giới đã phát hiện một số bệnh nhân nhiễm cùng lúc nhiều biến thể khác nhau của virus SARS-CoV-2, làm gia tăng lo ngại về số lượng biến thể của virus SARS-CoV-2 đang lưu hành nhiều quốc gia trên thế giới.
Virus Corona mới (Covid-19, SARS CoV-2) là một dạng mới của Coronavirus gây nhiễm trùng cấp tính với các triệu chứng hô hấp. Virus này là một loại Coronavirus khác với loại gây ra SARS hoặc MERS.
Nó cũng khác với loại Coronavirus gây nhiễm trùng theo mùa ở Hoa Kỳ. Các ca đầu tiên của Coronavirus 2019-nCoV đã được phát hiện ở Vũ Hán, Hồ Bắc, Trung Quốc. Kể từ đầu tháng 2/2020, virus đã lan rộng bên trong Trung Quốc và lan đến một số quốc gia khác, bao gồm cả Hoa Kỳ.
Số ca mắc bệnh đang gia tăng nhanh chóng và hiện được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) coi là một bùng phát (outbreak) trên toàn cầu.
Triệu chứng của Coronavirus Mới n-Cov 2019 gồm sốt, khó thở và ho.
Danh pháp "Nhánh"
Trong khi có hàng nghìn biến chủng của SARS-CoV-2, Cũng có nhiều nhóm lớn hơn được gọi là Nhánh. Một số danh pháp khác nhau cho SARS-CoV-2 đã được đề xuất.
- Từ tháng 12/2020, GISAID gọi SARS-CoV-2 là hCoV-19 xác định 7 nhánh (O, S, L, V, G, GH, GR).
- Từ tháng 12/2020, Nextstrain xác định được 5 nhánh (19A, 19B, 20A, 20B, 20C).
- Trong một bài báo trên tạp chí International Journal of Infectious Diseases, Guan và các cộng sự khác đã xác định 5 nhánh trên toàn cầu (G614, S84, V251, I378, D392).
- Rambaut và các cộng sự đã đề xuất thuật ngữ "dòng dõi" trong một bài báo năm 2020 trên tạp chí Nature Microbiology; kể từ tháng 12/2020, đã có 5 dòng chính (A, B, B.1, B.1.1, B.1.777) được xác định.
Các biến chủng đáng chú ý cụ thể
1. Các biến chủng liên quan đến đột biến N501Y
Đột biến N501Y biểu thị sự thay đổi từ asparagine (N) thành tyrosine (Y) ở vị trí amino-acid 501, được cho là làm tăng khả năng liên kết của virus với tế bào người.
Biến thể 501.V2
Biến chủng 501.V2, hay đơn giản là 501.V2, lần đầu tiên được phát hiện ở Nam Phi và được sở y tế của quốc gia này báo cáo vào ngày 18/12/2020. Các nhà nghiên cứu và các quan chức báo cáo rằng tỷ lệ phổ biến của biến chủng này cao hơn ở những người trẻ tuổi không có tình trạng sức khỏe cơ bản và so với các biến thể khác, nó thường xuyên dẫn đến bệnh tật nghiêm trọng hơn trong những trường hợp đó. Bộ y tế Nam Phi cũng chỉ ra rằng biến chủng này có thể đang thúc đẩy làn sóng thứ hai của đại dịch COVID-19 tại quốc gia này do biến thể này lây lan với tốc độ nhanh hơn so với các biến thể trước đó.
Các nhà khoa học lưu ý rằng biến thể chứa một số đột biến cho phép nó gắn vào tế bào người dễ dàng hơn vì ba đột biến sau đây trong vùng liên kết thụ thể (RBD) trong glycoprotein tăng đột biến của virus: N501Y, K417N và E484K. Đột biến N501Y cũng đã được phát hiện ở Vương quốc Anh.
Biến thể 202012/01
Biến chủng VOC-202012/01 (Variant of Concern 202012/01),[ trước đây được gọi là biến thể đầu tiên được điều tra vào tháng 12/2020 (Variant Under Investigation in December 2020, VUI – 202012/01) và cũng như dòng B.1.1.7, lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 10/2020 trong thời gian đại dịch COVID-19 tại Vương quốc Anh từ một mẫu được lấy vào tháng trước. Kể từ đó, tỷ lệ phổ biến của nó đã tăng gấp đôi cứ sau 6,5 ngày, khoảng thời gian thế hệ ước tính. Nó tương quan với sự gia tăng đáng kể tỷ lệ Nhiễm COVID-19 ở Vương quốc Anh. Sự gia tăng này được cho rằng ít nhất là một phần do sự thay đổi N501Y bên trong gai glycoprotein tăng đột biến của miền liên kết thụ thể, cần thiết để liên kết với ACE2 trong tế bào người
2. Biến thế Cluster 5
Cluster 5, còn được gọi là ΔFVI-spike bởi Viện huyết thanh liên bang Danish (SSI), được phát hiện ở Bắc Jutl và, Đan Mạch, và được cho là đã lây lan từ chồn sang người thông qua trang trại chồn. Vào ngày 04/11/2020, đã có thông báo rằng dân số chồn ở Đan Mạch sẽ được tiêu hủy để ngăn chặn khả năng lây lan của đột biến này và giảm nguy cơ xảy ra các đột biến mới. Một lệnh cấm đi lại và hạn chế đi lại đã được đưa ra ở 7 thành phố tự trị của Bắc Jutl và để ngăn chặn sự lây lan của đột biến, điều này có thể làm ảnh hưởng đến tình hình quốc gia hoặc các phản ứng quốc tế đối với đại dịch COVID-19 tại nước này.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tuyên bố rằng Cluster 5 có "độ nhạy giảm vừa phải đối với các kháng thể trung hòa". SSI cảnh báo rằng đột biến có thể làm giảm tác dụng của vắc-xin COVID-19 đang được phát triển, mặc dù nó không có khả năng khiến chúng trở nên vô dụng. Sau khi được lệnh đóng cửa và thử nghiệm hàng loạt, SSI đã thông báo vào ngày 19//11/2020 rằng cluster 5 trong tất cả các xác suất đã bị tuyệt chủng.
3 biến thể corona đang hoành hành
Ba biến thể mới của virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) thường được nhắc đến gần đây là các biến thể được phát hiện đầu tiên ở Anh, Nam Phi và Nhật Bản (có nguồn gốc từ Brazil).
Cho đến nay, các biến thể mới này vẫn còn ẩn chứa nhiều bí mật.
GS.BS Anne Goffard ở Bệnh viện khu vực Đại học Lille (Pháp) cho biết có nhiều thông tin nói về chúng nhưng không phải thông tin nào cũng có chứng cứ khoa học vững chắc.
Giới khoa học biết được bao nhiêu về các biến thể ?
Biến thể ở Anh, VUI202012/01, được phát hiện ở Anh vào tháng 11/2020 nhưng kết quả điều tra cho thấy biến thể đã phát tán từ tháng 9/2020, sau đó chiếm lĩnh ở Anh rồi đến nay làm mưa làm gió ở ít nhất 60 quốc gia và vùng lãnh thổ (theo WHO).
Biến thể thứ hai, 501.V2, được phát hiện ở Nam Phi vào tháng 10/2020, lây lan nhanh chóng nhưng chậm hơn biến thể ở Anh và đã có mặt tại 23 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sở dĩ 2 biến thể này "giành dân lấn đất" quá hung hãn vì khả năng lây nhiễm tăng lên.
Cuối cùng, biến thể thứ ba được phát hiện ở Nhật từ các du khách đến từ bang Amazonas (Brazil). Dữ liệu về biến thể này vẫn còn chắp vá.
Hai biến thể ở Anh và Nam Phi có khoảng 10 đột biến liên quan đến gen sản sinh glycoprotein của protein S trên bề mặt virus giữ vai trò chìa khóa mở cửa cho virus xâm nhập tế bào thông qua thụ thể ACE-2.
Một số đột biến của protein S là đặc điểm chung của 2 biến thể. Ví dụ như đột biến N501Y là tác nhân gây ra tính lây nhiễm cao nhất đối với người.
Ngoài ra, biến thể ở Anh còn mang một đột biến mất đoạn làm mất một đoạn gen của protein S nên ban đầu một số xét nghiệm Real-time PCR không phát hiện ra chúng.
Các xét nghiệm hiện nay là xét nghiệm cùng lúc nhiều đột biến (multiplex) nên kết quả xét nghiệm chẩn đoán đáng tin cậy hơn.
Biến thể Nam Phi có một đột biến đáng lo ngại gọi là đột biến E484K giúp biến thể có thể tránh né vắc xin COVID-19 (đột biến từng được phát hiện trong các biến thể làm bệnh nhân COVID-19 tái nhiễm).
Song cần lưu ý đến nay không có bằng chứng khoa học nào chứng minh các loại vắc xin đang được tiêm chủng vô hiệu đối với chúng.
Tác động của ba biến thể là gì?
Trái với những gì được công bố ban đầu, các biến thể mới không tấn công một nhóm tuổi cụ thể nào. Chúng lây nhiễm cho tất cả mọi người theo cùng một cách nhưng dễ lây lan hơn nên tỉ lệ người nhiễm cao hơn. Điều tương đối yên tâm là chúng không gây ra các dạng bệnh nặng hơn.
Hai biến thể ở Anh và Nam Phi có các điểm chung và các điểm khác biệt, như vậy chúng tương cận với nhau. Dù vậy không nhất thiết chúng có chung nguồn gốc là các điều kiện môi trường giống nhau thúc đẩy chúng có đột biến giống nhau xuất hiện. Cần có thêm nhiều nghiên cứu khác để giải đáp vấn đề này.
Biến thể Brazil cũng mang đột biến N501Y và đột biến E484K nhưng chúng ta có quá ít thông tin khoa học đáng tin cậy để kết luận gì về hậu quả của biến thể.
Một điều chắc chắn là càng nhiều SARS-CoV-2 lưu hành trên thế giới thì càng có nhiều biến thể xuất hiện. Điều này sẽ gây khó khăn thêm cho công tác quản lý dịch bệnh.
Vì lẽ đó, điều quan trọng là hạn chế biến thể virus mới lưu thông bằng cách tôn trọng giãn cách xã hội và tiêm chủng vắc xin càng sớm càng tốt. Cuối cùng là cần thường xuyên giải trình tự bộ gen SARS-CoV-2 để theo dõi các biến thể mới xuất hiện.
BÌNH LUẬN
Việt Nam sẽ phải tiếp tục chống dịch COVID-19 trong thời gian dài và dần hình thành nếp sống, ứng xử phù hợp trong điều kiện có dịch bệnh. Tiếp tục áp dụng các biện pháp cơ bản phòng chống dịch như:
- đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà, tại các nơi công cộng và trên các phương tiện giao thông công cộng;
- thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn;
- hạn chế tụ tập đông người ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện; giữ khoảng cách an toàn khi tiếp xúc.
Khi nhiễm SARS CoV-2 bạn nên làm gì ?
- Nếu bạn nghĩ rằng bạn đã phơi nhiễm Coronavirus Mới và bạn có các triệu chứng (sốt, hoặc ho, hoặc khó thở), bạn nên đến cơ quan y tế ngay.
- Một số bệnh viện, phòng khám hoặc phòng cấp cứu khuyên bạn nên gọi điện thoại trước khi đến nếu được để họ có thể sẵn sàng đón bạn và giúp bạn hạn chế lây lan virus cho người khác.
Kết quả Covid-19 trên thế giới vào ngày 30/01/2021
Vì sao nhiều nước tới 2022 mới có Vaccine Covid-19 ?
Trong khi một số quốc gia đã bắt đầu chương trình tiêm chủng Covid, nhiều nước khác bị bỏ lại đằng sau. Hàng triệu người sẽ phải đợi tới năm 2022. Một số nước đang trông vào COVAX - một sáng kiến toàn cầu nhằm mua 2 tỷ liều vaccine và phát miễn phí. Các nước khác lại theo đuổi những chiến lược vaccine riêng.
Tổ chức Y tế Thế giới WHO cảnh báo thế giới đang đối mặt với 'thất bại khủng khiếp về đạo đức', và cuộc chạy đua mua vaccine sẽ làm cho đại dịch kéo dài.
THAM KHẢO
Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
https://en.wikipedia.org/wiki/Centers_for_Disease_Control_and_Prevention
World Health Organization (WHO)
https://en.wikipedia.org/wiki/World_Health_Organization
Severe acute respiratory syndrome (SAS)
https://en.wikipedia.org/wiki/Severe_acute_respiratory_syndrome
Middle East respiratory syndrome (MERS)
https://en.wikipedia.org/wiki/Middle_East_respiratory_syndrome
Bộ Y tế khuyến cáo "5K" chung sống an toàn với dịch bệnh
https://ncov.moh.gov.vn/-/bo-y-te-khuyen-cao-5k-chung-song-an-toan-voi-dich-benh
Brazil phát hiện trường hợp nhiễm đồng thời 2 biến thể của virus SARS-CoV-2
https://soha.vn/brazil-phat-hien-truong-hop-nhiem-dong-thoi-2-bien-the-cua-virus-sars-cov-2-20210129103706236.htm
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire